De dramadriehoek is een redelijk bekend model uit de Transactionele Analyse. Hier wordt de dramadriehoek uitgelegd. Stephen Karpman ontwikkelde dit model om de communicatie wanneer deze niet prettig verloopt te kunnen analyseren. Het geeft inzicht in wat er gebeurt, zowel in je eigen gedrag als dat van de ander. Wanneer de communicatie tussen twee mensen vaak niet prettig verloopt, zit er vaak een vast patroon achter. Door dit patroon te doorzien, kun je ook je communicatie veranderen.
De dramadriehoek het model
In de dramadriehoek zie je drie rollen die met elkaar in verbinding staan. Hoe jij je opstelt, heeft zijn weerslag op hoe een ander zich kan opstellen. De rollen kunnen in een gesprek ook wisselen. Bij (terugkerende ) meningsverschillen, discussies of ruzies geeft dit model veel inzicht. Het geeft weer hoe het komt dat de communicatie en samenwerking belemmerd wordt. Wanneer de communicatie vaak niet prettig verloopt, is er meestal sprake van terugkerende patronen al dan niet al ingeslepen. De overeenkomst tussen de drie rollen is dat zij allemaal verborgen bedoelingen hebben (meestal ook voor zichzelf). Je denkt allemaal goede bedoelingen te hebben. De rollen haken op elkaar in (zijn complementair). Tevens merken je allemaal dat de communicatie niet lekker verloopt.
De rollen van de dramadriehoek uitgelegd
Zoals in het model te zien is heb je de Aanklager. Deze stelt zich beschuldigend, verwijtend en kleinerend op. Hij miskent de waarde en waardigheid van de ander. De rol van de Redder is het geven van ongevraagde hulp en het onderschatten van het slachtoffer vanuit een superieure positie. Hij miskent andermans mogelijkheden om zelf te denken en te handelen. Het Slachtoffer stelt zich hulpeloos op, klaagt zonder verantwoordelijkheid te nemen. Miskent zichzelf en zorgt dat hij afhankelijk blijft. Zoals gezegd zijn de meeste mensen zich er niet van bewust welke rol ze nemen en de impact die het op de ander heeft. Vaak heb je een positieve intentie. Helaas wordt deze intentie zelden bereikt, in ieder geval niet vanuit gelijkwaardig en onafhankelijkheid.
Hoe herken je je rol
Aanklagers kunnen dingen denken en/of zeggen zoals: Aan jou heb ik ook niets. Als je anders was.. Als je niet doet wat ik zeg.. Of dingen in die strekking. Ze zijn eigenlijk boos zonder dat ze een positieve wens hebben om te veranderen. Door het behouden van deze rol, zal er niets veranderen. Ze beschuldigen de ander en zetten ze niet aan tot eigen actie. De Redder kan bijvoorbeeld zeggen (of denken), ik probeer je alleen maar te helpen. Waarom doe je niet.. Laat mij het maar doen of het is in je eigen belang. Ze kunnen arrogant overkomen, zien het vaak als hun plicht om de ander te helpen. Door hun manier van helpen maken ze de ander juist afhankelijk en helpen zo de ander niet het zelf aan te pakken. Het Slachtoffer stelt zich juist meer op als Arme ik.. Ik weet het niet. Zegt vaak ja, maar. Hij komt op anderen irritant en meelijwekkend over. Herken je de rollen bij jezelf en van de ander? Bijna iedereen zit weleens in elke rol. Hieronder kun je een de wisselende rollen van de dramadriehoek in de (gespeelde) praktijk zien. Zo zie je ook hoe snel je van rol kunt wisselen.
Intentie
Wanneer je weet welke rol je neemt, doorzie je waarschijnlijk ook hoe je je opstelt. Ook hoe je overkomt op de ander. Wanneer je even uitzoomt, kun je misschien even nadenken wat je positieve intentie is. Wat wil je eigenlijk voor jezelf en de ander bereiken? Als je dat weet, kun je analyseren of je dat op deze manier bereikt. Als je in de dramadriehoek zit waarschijnlijk niet. Bekijk wat maakt dat je het op deze manier niet bereikt. Wat kun je een volgende keer anders doen? Hoe kun je je opstellen zodat je intentie wel goed overkomt? Wat in ieder geval helpt je inzichten te bespreken. Zo kun je je intentie ook duidelijk aangeven en vragen wat de ander nodigt. Op deze manier stem je af wat voor beiden zal werken. Wanneer je samen bespreekt hoe jullie dit soort situaties kunnen insteken, zal het resultaat zeker anders zijn. En mocht je toch in het oude patroon vervallen, dan zullen jullie dit beiden sneller doorzien. Op deze manier kun je een andere insteek kiezen.
Terugkerende patronen
Vaak zijn de patronen dieper ingeslepen en is het niet makkelijk om het te ontrafelen. Misschien kom je er samen niet uit of zijn de verhoudingen zo verstoord, dat je het gevoel hebt dat je dit niet samen kunt bespreken. Wanneer je hierbij begeleiding zoekt, neem gerust contact met me op. Zo kunnen we samen onderzoeken hoe het bij jou loopt en wordt de dramadriehoek uitgelegd voor jouw situatie. Voor beide partijen zal het contact positief veranderen. Meer over de Transactionele Analyse lezen em hoe ik het toepas in mijn coaching, klik door.