Vanuit de transactionele analyse is de dramadriehoek vaak bekend, helaas de winnaarsdriehoek minder. Dat terwijl het juist heel nuttig is om kennis te hebben van beiden en zo van dramadriehoek naar winnaarsdriehoek te gaan. Zo wordt de communicatie en het contact voor iedereen prettiger.
Dramadriehoek
De dramadriehoek is een model die duidelijk weergeeft wanneer de communicatie en samenwerking belemmerd wordt. In de dramadriehoek heb je drie rollen, die allemaal zijn weerslag hebben op de andere rol. De overeenkomst tussen alle rollen is dat zij verborgen bedoelingen hebben (vaak ook voor zichzelf). Ieder denkt goede bedoelingen te hebben en de rollen passen bij elkaar (zijn complementair). Deze rollen zorgen altijd voor een ineffectieve communicatie met een negatief gevoel bij beiden. Hier kun je meer lezen over de dramadriehoek.
Winnaarsdriehoek
De winnaarsdriehoek is niet een op zichzelf staand model, waarbij de verschillende rollen bij elkaar passen. Ze staan meer op zichzelf. De winnaarsdriehoek komt eigenlijk tot stand wanneer de rollen uit de dramadriehoek zich door kunnen ontwikkelen. De basishouding is dan ook anders wanneer je in de winnaarsdriehoek zit. Waar bij de dramadriehoek sprake is dat of jij of de ander oké is en de ander niet. Is de basishouding bij de winnaarsdriehoek dat jij oké bent en de ander ook. Natuurlijk betekent dit niet dat je het altijd met elkaar eens bent. In basis blijf je beiden oké, los van wat je doet of wat je vindt. In plaats van je op het probleem te richten, kijk je hoe je hier het beste mee om kunt gaan. Je zit dan in de rol van Assertief, Opvoedend of Kwetsbaar. Hierbij blijf je bij jezelf en laat je de ander ook in zijn autonomie.
Van dramadriehoek naar winnaarsdriehoek
Hoe kom je nou van dramadriehoek naar winnaarsdriehoek. Makkelijk gezegd blijf je meer bij jezelf, geef je aan wat je nodig hebt en bekijk je wat de ander nodig heeft om vanuit zichzelf dingen te doen. Je kijkt met begrip en respect naar de ander en accepteert jezelf. Je hebt oog voor je eigen gevoelens en behoeften en die van de ander.
Van Aanklager naar Assertief
Wanneer je van de Aanklager naar Assertief wilt stappen, is het belangrijk om een moment te nemen wat maakt dat je de rol van Aanklager wil pakken. Wat zijn je eigen behoeften en gevoelens, die maken dat je de ander wilt aanklagen. Respecteer andermans waarden en communiceer vanuit de ik-boodschap. Je houdt zowel je eigen als de belangen van de ander voor ogen. Zo geef je aan wat iets met je doet en hoef je de ander niet te beschuldigen. Dus in plaats van: ‘Wat doe jij nou, zo gaan we niet met elkaar om!’, ‘Ik vind het vervelend als je op zo’n toon tegen mij praat, zou je dit willen veranderen?’ Zo ga je op een respectvolle manier met de ander om en hou je oog voor je eigen gevoelens en behoeften.
Van Redder naar Opvoeder
Wanneer je van Redder naar Opvoeder wilt gaan, is het handig om te bekijken wat maakt dat je wilt helpen. Heeft de ander je hulp überhaupt wel gevraagd? Hoe hou je de ander in zijn eigen kracht. Je accepteert hierbij dat de ander een zelf oplossend vermogen heeft. Luistert en begrijpt zodat je voor de ander zorgt, maar niet meer doet dan de ander vraagt of nodig is voor de ander. In plaats van ‘Ik doe dat wel even voor je, het is voor mij een kleine moeite.. ‘(met de achterliggende boodschap: jij kan dat niet zo goed) kun je dan vragen: ‘Kan ik iets voor je doen?’ Zo laat je de keuze bij de ander en geef je hem zijn autonomie terug.
Van Slachtoffer naar Kwetsbaar
Wanneer je van Slachtoffer naar Kwetsbaar gaat, zie je in dat je zelf een keuze hebt om het anders te doen. Achter die hulpeloosheid zit een behoefte. Je wilt iets, hebt iets nodig. In plaats van te gaan sippen en jezelf laag neer te zetten, kun je beter je behoefte aangeven. Wanneer je deze aangeeft, heb je bovendien veel meer kans dat ook aan deze behoefte voldaan wordt. Je accepteert hoe je bent en deelt je echte gevoel. In plaats van: ‘Het lukt mij ook nooit.’ Kun je dan zeggen: ‘Ik weet niet hoe het moet, zou je mij kunnen helpen.’ Zo hou je je eigen verantwoordelijkheid en de controle over je eigen leven en kun je ook nog iets leren.
Effectieve communicatie
Natuurlijk is met elke gedragsverandering naast inzicht ook oefening nodig. Wanneer je merkt dat je in de dramadriehoek zat, kom er dan gewoon op terug. Biedt eventueel je excuses aan en neem de rol die wel prettig voelt en passend is. Merk je dit terwijl je nog in communicatie bent, bespreek het dan. Geef aan wat er gebeurde en wat je intentie nu is. Dat je het niet prettig vindt hoe je deed. Op deze manier kom je als nog in de winnaarsdriehoek. Weet je dat je in bepaalde situaties snel in de dramadriehoek komt, bekijk dan wat je anders kan doen zodat je in de winnaarsdriehoek zit. Met de winnaarsdriehoek krijg je effectieve communicatie, waarbij je jezelf en de ander in zijn waarde laat. Dat is toch wat je wilt? Vaak is meer werk nodig, bijvoorbeeld het aanpassen van je overtuigingen. Ik kan je hierbij helpen, neem gerust contact op voor een kennismakingsgesprek.